Metody hormonalne

Metoda -Srodki hormonalne zawierające estrogeny i progestageny .
Mechanizm działania:

• hamowanie owulacji (jajeczkowania)
• zapobieganie upłynnianiu się śluzu szyjkowego (utrudniony ruch plemników)
• hamowanie wzrostu endometrium (błony śluzowej macicy)

Przed zastosowaniem tego typu środków konieczne jest badanie ginekologiczne, badanie sutków, wykonanie cytologii, ocena czynności wątroby i układu krzepnięcia, ocena profilu lipidowego krwi, pomiar ciśnienia tętniczego.

Ze względu na skład hormonalny stosuje się:

• preparaty 1- fazowe-Przyjmuje się środki zawierające stałe połączenie estrogenu z progestagenem (nie ma zmian dawek w zależności od dnia cyklu). Tabletki zaczynamy przyjmować od 1 lub 5 dnia cyklu, stosujemy schemat - 21 dni przyjmowania tabletek, 7 dni przerwy podczas których występuje krwawienie z odstawienia, 21 dni przyjmowania itd. Zaleca się przyjmować tabletki wieczorem.
  W czasie 7- dniowej przerwy może nie dojść do krwawienia (na ogół nie świadczy to o wystąpieniu ciąży) ale przed ponownym zastosowaniem tabletek konieczne jest pewne wykluczenie ciąży.
• preparaty 2-fazowe-Przyjmuje się srodki zawierające w pierwszej fazie tylko estrogen, zaś w drugiej estrogen z progestagenem.
• preparaty 3- fazowe- Przyjmuje się środki o różnych, zmodyfikowanych dawkach estrogenów i progestagenów w trzech różnych fazach cyklu miesięcznego ( faza pomiesiączkowa, okołoowulacyjna, lutealna).

W czasie stosowania antykoncepcji hormonalnej konieczne są badania kontrolne co 6 - 12 miesięcy.

Jeżeli zapomniałaś przyjąć tabletkę to policz ile czasu minęło od godziny o której zazwyczaj bierzesz tabletki (tabletki należy codziennie przyjmować najlepiej o tej samej porze:

• jeżeli minęło mniej niż 12 godzin - połknij natychmiast pominiętą pigułkę, a kolejną o normalnej porze. Jesteś zabezpieczona przed ciążą.
• jeżeli minęło więcej niż 12 godzin-połknij pominiętą pigułkę i w zwykłym terminie następną, nawet jeśli oznacza to zażycie jednego dnia dwóch tabletek. Jesteś zabezpieczona przed ciążą.
• jeżeli zapomniałaś zażyć 2 pigułek - połknij je natychmiast, a następną w normalnym czasie. Nie jesteś już bezpieczna do czasu rozpoczęcia kolejnego opakowania .

Przeciwskazania:

• ciąża
• choroby układu krążenia - choroba zatorowo- zakrzepowa, ciężkie nadciśnienie tętnicze, stan po przebytym zawale, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia krzepnięcia
• choroby układu sercowo- naczyniowego w wywiadzie rodzinnym
• ciężkie choroby wątroby
• nowotwory estrogenozależne np. rak sutka
• długotrwałe unieruchomienie
• kobiety powyżej 35 roku życia i palące > 10 papierosów dziennie
• otyłość dużego stopnia
• niedokrwistość sierpowata

Działania niepożądane:

• plamienia, krwawienia
• obrzmienie i bolesność piersi
• nudności, wymioty
• przyrost masy ciała
• upławy
• zakażenia układu moczowego
• kurcze i bóle łydek
• bóle głowy

Powikłania:

• choroba zakrzepowa, choroby naczyń wieńcowych, nadciśnienie tętnicze
• choroby wątroby - guz, żółtaczka cholestatyczna, kamica żółciowa
• polekowy brak miesiączki
• nowotwory
  1. szyjka macicy - doustne środki antykoncepcyjne nie powodują powstawania raka szyjki macicy, ale fakt, że chronią przed ciążą, powoduje zwiększenie ilość stosunków seksualnych i większe narażenie na czynniki potencjalnie rakotwórcze (zakażenia wirusowe)
  2. sutek - pomimo szerokiego stosowania antykoncepcji hormonalnej częstość raka sutka pozostaje raczej stała, zakłada się, że częstość raka sutka wzrasta u kobiet, które jeszcze nie rodziły i brały wyżej wymienione środki powyżej 5 lat, zaś u kobiet powyżej 40 roku życia doustne środki antykoncepcyjne mają działanie ochronne.

Zalety:

• bardzo dobry, odwracalny efekt antykoncepcyjny
• zmniejszenie lub likwidacja objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego
• zmniejszenie częstości występowania zapaleń przydatków, ciąż pozamacicznych
• rzadsze występowanie endometriozy
• zmniejszenie częstości występowania raka trzonu macicy i raka jajnika
• poprawa zmian dysplastycznych
• zmniejszenie o 60% częstości osteoporozy
• skuteczność preparatów 2-fazowych i 3-fazowych jest taka sama jak preparatów 1-fazowych.

Interakcje: Należy pamiętać, że wymioty i biegunka, podobnie jak przyjmowanie niektórych leków -pochodnych kumaryny, antybiotyków (tetracykliny, ampicylina), ryfampicyny, zmniejsza skuteczność doustnych środków antykoncepcyjnych.
Wstrzemiężliwość płciowa-Można współżyć we wszystkie dni.
Wskaźnik zawodności Pearl'a-0,2-0,3
Peparaty:

• jednofazowe:
  1. Cilest
  2. Femoden
  3. Gravistat
  4. Loveston
  5. Marvelon
  6. Mercilon
  7. Microgynon 21
  8. Minisiston
  9. Minulet
  10. Rigevidon
  11. Stediril 30
• dwufazowe:
  1. Anteovin
• trójfazowe:
  1. Tri-Regol
  2. Trinordiol 21
  3. TriNovum
  4. Triquilar
  5. Trisiston

Metoda: Podanie drogą iniekcji raz na 3 miesiące gestagenu, który zagęszcza śluz w szyjce macicy dzięki czemu plemniki nie mogą przedostać się do jamy macicy.
Wstrzemiężliwość płciowa-Można współżyć we wszystkie dni.
Zalety-Zapobiega ciąży przez 3 miesiąc prawie w 100%
Wady-Nie można odstawić z dnia na dzień. Powrót do całkowitej płodności po zaprzestaniu przyjmowania zastrzyków może trwać nawet do 2 lat
Wskaźnik zawodności Pearl'a-0,2-0,5

Metoda: Środek hormonalny oparty o progestagen 3 generacji. Zalecany kobietom, które z różnych przyczyn nie mogą przyjmować doustnych środków antykoncepcyjnych. Tabletki przyjmuje się codziennie przez 21 dni po czym robimy 7 dniową przerwę w której występuje krwawienie. Jeżeli między dwiema tabletkami upłynęło więcej niż 36 godz. antykoncepcję uważa się za nieskuteczną.
Wstrzemiężliwość płciowa-Można współżyć we wszystkie dni.
Zalety-Mniejszy wpływ na gospodarkę hormonalną niż tabletki 2-składnikowe, 3-składnikowe.
Wady-Mniejsza skuteczność od tabletek dwuskładnikowych. Zwiększają ryzyko ciąży pozamacicznej. Tabletki trzeba przyjmować zawsze o tej samej porze.
Wskaźnik zawodności Pearl'a-0,3-5

Metoda: Wszczepinie podskórne imlantów (5-6 pręcików) z których uwalnia się gestagen zapobiegający jajeczkowaniu i zagęszcza śluz szyjki macicy dzięki czemu plemniki nie mogą przedostać się do jamy macicy.
Zalety-Zapobiega ciąży prze 5 lat.
Wady-Niedosepny w Polsce
Wskaźnik zawodności Pearl'a-0,2-1 w pierwszym roku potem 3

Metoda: Środek zawierający dużą dawkę gestagenu, który zagęszcza śluz w szyjce macicy dzięki czemu plemniki nie mogą przedostać się do jamy macicy. Pigułkę należy przyjąć w ciągu godziny po stosunku. W ciągu cyklu można przyjąć do 4 pigułek.
Zalety-Zapobiega ciąży jedynie w wyjątkowych sytuacjach np. po gwałcie, gdy pękła prezerwatywa .
Wady-Zaburza gospodarkę hormonalną ze względu na dużą dawkę gestagenu przyjętą jednorazowo. Bywa zawodna
Preparaty:

• Postinor