Zapalenie wyrostka robaczkowego

Definicja: Stan zapalny wyrostk robaczkowgo-szczątkowej, obwodowwj część jelita grubego (kątnicy). Ma ok.8 cm długości, wisi swobodnie w jamie brzusznej, choć wielkość i położenie mogą być indywidualne zmienne . Wyrostek zawiera tkankę limfatyczną i może produkować przeciwciała, ale jego funkcja nie jest do końca znana. Zapalenie wyrostka robaczkowego najczęściej występuje pomiędzy 10 a 30 rokiem życia, rzadko poniżej 2 r.ż. i u osób starszych.

Etiologia: Najczęstrzą przyczyną zapalenia wyrostka jest:

• zamknięcie świata wyrostka robaczkowego przez np. masy kałowe
• ucisk
• stan zapalny toczący się w pobliżu
• guz, nowotwór wywodzący się z okolicznych narządów

Patofizjologia: W procesie zapalnym dochodzi do martwicy ściany wyrostka i często w konsekwencji do jego pęknięcia (perforacji). O perforacji świadczy gwałtowne nasilenie bólu i objawów miejscowych. Pęknięcie wyrostka prowadzi do rozwoju rozlanego zapalenia otrzewnej, które bez szybkiej operacji powoduje zejście śmiertelne w ciągu kilku dni. Niekiedy po przebiciu wyrostka robaczkowego wytwarza się ograniczony, miejscowy naciek, a gdy
dołączy się zakażenie bakteryjne ropień okołwyrostkowy (w badaniu dotykiem bolesny guz). Naciek, ropień okołowyrostkowy cofa się zwykle po kilku tygodniach, może jednak pęknąć i spowodować rozlane zapalenie otrzewnej.

Objawy: Do najczęstrzych objawów zapalenia wyrostka należy:

• ból w okolicy pępka i w nadbrzuszu, który po paru godzinach staje się ostry i przemieszcza się do prawego dołu biodrowego
• ból nasilający się podczas wysiłku, kaszlu, ulgę przynosi podgięcie prawej nogi
• utrata apetytu, nudności, wymioty
• wzrost temperatury do ok. 38C
• zaparcie lub biegunka
• u małych dzieci przebieg burzliwy, występuje utrata apetytu, biegunka, wzdęcie,gorączka
• u osób starszych zapalenie wyrostka robaczkowego może przebiegać bez wyrażnego bólu i objawów miejscowych
• u kobiet w ciąży powiększająca się macica powoduje przesunięcie wyrostka robaczkowego do góry i objawy ostrego zapalenia wyrostka mogą przypominać ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego

Rozpoznanie: Rozpoznanie opera się na:

• obecności charakterystycznych objawów
• badaniu przedmiotowym -bolesność uciskowa, objaw Blumberga (nasilenie dolegliwości bólowych po zwolnieniu ucisku w prawym dole biodrowym), lokalna (prawy dół biodrowy) obrona mięśniowa
• badaniu per rectum
• badaniach labolatoryjnych- zwraca uwagę podwyższona leukocytoza (zwiększona liczba białych krwinek, świadcząca o stanie zapalnym)
• USG-wyklucza inne przyczyny bólu-ciąża pozamaciczna, choroby nerek

Rozpoznanie różnicowe: W trakcie diagnostyki należy wykluczyć:

• choroby dróg moczowych - kamica, zapalenie odmiedniczkowe nerek, zapalenie pęcherza moczowego
• schorzenia ginekologiczne - zapalenie przydatków, skręcona torbiel jajników, ciąża pozamaciczna
• choroby przewódu pokarmowego - nieżyt żołądka i jelit, choroba Leśniowskiego- Crohna, ostre zapalenie uchyłka Meckela, półpasiec, przedziurawienie wrzodu dwunastnicy

Leczenie:

• Ostre zapalenie wyrostka jest stanem nagłym i wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej. Przy najmniejszym podejrzeniu ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego należy udać się do lekarza. Odkładanie tego może skończyć się poważnymi powikłaniami. Przyjmowanie leków przeciwbólowych, rozkurczających itp. jest przeciwwskazane.Maskują one bowiem objawy. Appendectomia -operacja usunięcia wyrostka robaczkowego może być wykonana metodą tradycyjną lub laparoskopowo. Powrót do normalnej aktywności fizycznej następuje po ok. 2- 3 tygodniach (w przypadku laparoskopii szybciej).
• W przypadku nacieku lub ropnia okołowyrostkowego leczenie jest początkowo zachowawcze (leżenie, dieta, antybiotyki). Po cofnięciu się zmian pacjent idzie do domu. Jeżeli ropień okołowyrostkowy nie poddaje się takiemu leczeniu, otwiera się go operacyjnie i usuwa treść ropną. Właściwą operacja usunięcia wyrostka robaczkowego przeprowadza się po kilku miesiącach.