Promienica

Definicja: Przewlekła choroba zakaźna charakteryzująca się mnogimi ropniami z wytworzeniem przetok, spowodowana przez beztlenową bakterję Actinomyces israelii powszechnie występującą w jamie ustnej, migdakach i na zębach.

Etiologia: Beztlenowa bakteria Actinomyces israelii . Choroba występuje najczęściej udorosłych mężczyzn. Występują następujące postacie:

• postać szyjno-twarzowa-źrodłem są najczęściej próchniczo zmienione zęby
• postać płucna-źródłem jest treść zaaspirowana z jamy ustnej
• postać brzuszna-źródłem jest treść jelitowa z uszkodzonych uchyłków lub wyrostka robaczkowego.

Objawy: Typowa zmiana to twardy naciek złożony z mnogich, małych , połączonych ze sobą ropni otoczonych ziarniną.

• postać szyjno-twarzowa-Rozpoczyna się w formie małego, płaskiego, twardego zwykle bolesnego nacieku zlokalizowanego w jamie ustnej, podskórnie na szyi lub okołookostnowo w obrębie żuchwy. Następie dochodzi do jego rozmiękania, tworzą się przetoki, których treść zawiera charakterystyczne okrągłe, żółte ziarna o średnicy >1mm
• postać brzuszna-Charakteryzuje się bólem brzucha, wymiotami, biegunką lub zaparciami, gorączką oraz postępującym wyniszczeniem.
• postać płucna-Zmiany przypominają gruźlicę, występuje gorączka, ból w klatce piersiowej, kaszel
• postać uogólniona- Następuje rozsiew zakażenia drogą krwi do skóry, kręgosłupa, mózgu, wątroby, nerek.

Rozpoznanie:

• obraz kliniczny
• badanie radiologiczne
• obecność Actinomyces israelii w plwocinie, ropie, bioptacie z pobranych zmian
• lapatomia w przypadku postaci brzusznej

Chorobę należy różnicować z :

• ropowicą która cechuje się ostrzejszym przebiegiem
• nowotworami nabłonkowymi (carcinoma), zwłaszcza, że w rozpadłej tkance nowotworów jamy ustnej często stwierdza się saprofityczne promieniowce, rozpoznawane jako Actinomyces israeli
• gruźlicą rozpływną, która różni się związkiem z węzłami chłonnymi i powolniejszym przebiegiem.

Leczenie: Leczenie należy rozpocząć od penicyliny G lub tetracykliny. Leczenie musi być kontynuowanie przez co najmniej 8 tygodni a czasami nawet dłużej niż rok. W niektórych przypadkach konieczne mogą się okazać interwncje chirurgiczne.