Nowotwór jelita grubego

Definicja:

Etiologia: Do czynników zwiekszających ryzyko wystąpienia nowotworu złośliwego jeltia grubego należą:

• gruczolaki (polipy)- łagodne zmiany dysplastyczne w których dochodzi do nieprawidłowego różnicowania się komórek. Polipy o średnicy mniejszej niż 1cm ulegają zezłośliwieniu w około1%, podczas gdy o średnicy większej niż 2cm w ponad 10%
• rak jelita grubego w przeszłości
• rodzinna polipowatość jelita grubego-dziedziczna choroba charakteryzujaca się występowaniem tysięcy polipów w przebiegu okrężnicy, u większości chorych rozwiją się nowotwór jelita grubego
• zespół Gardnera-polipowatość rodzinna z kostniakami czaszki oraz guzami tkanek miękkich
• zespół Lyncha -dziedziczne schorzenie charakteryzujące się obecnością niewilkiej liczby polipów okrężnicy w bliższej jej części. Rozwój nowotworu występuje dość wcześnie.
• zespół płaskiego gruczolaka-dziedziczne schorzenie w którym nowotwór rozwija się na podłożu płaskich gruczolaków głównie w prawej stronie okrężnicy.
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego
• zespolenie moczowodowo-esicze
• rak jelita grubego u krewnego pierwszego stopnia przed 55 rokiem życia
• rak jelita grubego u dwóch lub więcej krewnych pierwszego stopnia
• dieta bogata w tłuszcze zwierzęce, palenie papierosów, otyłość, siedzący tryb życia

Objawy: Większość nowotworów jelita grubego w początkowym okresie nie daje żadnych dolegliwości i jest często rozpoznawana przypadkowo. Do najczęściej zgłaszanych dolegliwości należą:

• zmiana rytmu oddawania stolca
• spadek masy ciała
• stolce ołówkowate (głównie przy guzach położonych bliżej odbytnicy)
• biegunka lub zaparcia
• obecność świerzej krwi lub śluzu w stolcu (guzy lewej strony )
• obecność krwi utajonej (guzy prawej strony)
• ból brzucha
• objawy nidokrwistości (duszność wysiłkowa, łatwe męczenie się)

Rozpoznanie: W rozpoznaniu raka jelita grubego oprócz typowego wywiadu oraz badania wykonuje się:

• wlew doodbytniczy-wykrywa polipy o średnicy do 1cm w 80%-95% a w przypadku mniejszych zmian do 85%
• badanie kału na krew utajoną-niska wykrywalność ze względu na małą ilość krwi, nieregularne krwawienie
• kolonoskopia-wykrywa polipy w 90%-95%
• sigmoidoskopia-umożliwia wykrycie polipów w jelice grubym do zagięcia śledzionowego

Profilaktyka: Zgodnie z WHO zaleca się stosowanie:

• profilaktyki pierwotnej-polegającej na usunięciu możliwych czynników ryzyka zachorowania na nowotwór jelita grubego:
  1. ograniczenie spożycia tłuszczów zwierzęcych
  2. zmniejszenie wagi ciała przy otyłości
  3. spożywanie conajmniej 500g warzyw i owoców dzienne
  4. spożywanie produktów zawierających błonnik
  5. rzucenie palenia papierosów
  6. codzienny wysiłek fizyczny
• profilaktyki wtórnej-polegającej na wykrywaniu zmian u osób ze zwiekszonym ryzykiem zachorowania, które po usunięciu rokują na pełne wyleczenie:

Leczenie: