Choroba wrzodowa żołądka

Definicja: Przewlekła choroba żoładka charakteryzująca się występowaniem jednego lub kilku wrzodów ( ubytków błony śluzowej żołądka). Wrzody żoładka umiejscowiają się głównie w części przedodźwiernikowej (końcowa część żołądka) głównie od strony krzywizny mniejszej, trzy razy częściej u mężczyzn niż kobiet.

Etiologia: Jest to choroby wieloczynnikowa w której nie można określić jednego czynnika przyczynowego. Dużą rolę odgrywają czynniki genetyczne (10razy częściej u potomstwa którego oboje rodzice byli chorzy w porównaniu do populacji). Wrzody częściej występują u osób z grupą krwi O, podatnych na stres, z typem osobowości A . U 70% chorych stwierdza się zakażenie bakterią Helicobacter pylori. Palenie papierosów i nadużywanie alkoholu również wpływa na powstanie wrzodu. Do rzadkich przyczyn należy zespół Zollingera-Ellisona w którym dochodzi na nadmiernej produkcji gastryny- hormonu zwiększającego produkcję kwasu żołądkowego

Patofizjologia: Głównym mechanizmem powstania wrzodu jest zachwianie równowagi pomiędzy czynnikami obronnymi ( bariera śluzowa, włąsciwe krążenie krwi w błonie śluzowj, obecność Prostaglandyn, szybka odnowa uszkodzonych komórek nabłonka) a wrzodotwórczymi (duża kwaśność soku żołądkowego, wysoka aktywność pepsyny, przyjmownie leków uszkadzających barierę śluzową i śluzówkową np kortykosteroidy, salicylany-aspiryna itp.). Dużą rolę przypisuje się wpływowi układu nerwowego na powstanie wrzodu: wrzody stresowe, wrzody Curlinga po oparzeniu skóry.

Choroba wrzodowa jest stanem, na podłożu którego mogą rozwinąć się nowotwory żołądka

Objawy: Choroba wrzodowa może przebiegać bezobjawowo i dopiero jakieś powikłanie może ją ujawnić. Jednak w większości przypadków przebiega w sposób typowy. Do najczęstrzych objawów należy:

• ból w nadbrzuszu o charakterze ucisku, pieczenia, gniecenia itp w stałym czasie po jedzeniu w zależności od umiejscowienia wrzodu
• złagodzenie dolegliwości po wypiciu mleka
• odbijanie, zgaga
• okresowość występowania głównie wiosną i jesienią
• utrata apetytu
• spadek masy ciała
• niedokrwistość, bladość łatwe męczenie się spowodowane mikrokrwawieniem z wrzodu

Rozpoznanie: Chorobę wrzodową w większości przypadków można rozpoznać na podstawie typowych objawów. Diagnostykę można rozszerzyć o:

• badanie endoskopowe z pobraniem wycinków na obecność Helicobacter pylori
• badanie kontrastowe żołądka
• badanie treści zołądka
• badanie kału na krew utajoną

Różnicowanie: Największe znaczenie ma wykluczenie nowotworu żołądka.

Powikłania: Do najczęstrzych powikłań należą:

• krwawienie z wrzodu-kiedy uszkodzeniu nastąpią naczynia krwionośne. Główne objawy fusowate wymioty ( przypominające fusy od kawy), smoliste stolce (biegunkowe) oraz objawy wstrząasu przy dużej utracie krwi takie jak niepokój, bladość, szybkie tętno, zimne poty, spadek ciśniena krwi.
• przebicie się wrzodu- Może spowodować zapalenie otrzewnej-stan zagrożenia życia.

Leczenie: W leczeniu choroby wrzodowej stosuje się dietę ( ograniczenie lub wyeliminowanie pokarmów ostrych, tłustych, wzdymających, soków owocowch, kawy, alkoholu i innych używek) leki zmniejszające wydzilanie soku żołądkowego oraz ochraniające błonę śluzową przed jego działaniem:

• leki zobojętniające kwas solny
• leki blokujące receptory H₂ -działanie antysekrecyjne- zmniejszające wydzielanie kwasu solnego
• leki hamujące pompę protonową-działanie antysekrecyjne-zmniejszjące wydzielanie kwasu solnego
• prostaglandyny-działanie antysekrecyjne i ochronne na śluzówkę
• leki o działaniu miejscowo ochronnym
• leke przeciwbakteryjne-w przypadku obecności Helicobacter pylori

Leczenie chirurgiczne stosuje się głównie w przypadku powikłań choroby wrzodowej: perforacja wrzodu, zwężenie nie ustępujące po leczeniu zachowawczym, nawroty krwawienia z przewodu pokarmowego.