Choroba Graves-Basedowa

Definicja: Choroba autoimmunologiczna, w której produkowane są przeciwciała (TSI) skierowane przeciw receptorom dla TSH. Przeciwciała łączące się z komórkami tarczycy powodują zwiększoną produkcję hormonów tarczycy oraz wzrost samego gruczołu tarczowego. Występuje głównie u kobiet między 30 a 50 rokiem życia i może towarzyszyć innym chorobom autoimmunologicznym takim jak cukrzyca, miastenia, bielactwo, niewydolność kory nadnerczy.

Objawy:

• duże, niebolesne wole o miękkiej konstystencji
• oftalmopatia u 70% chorych-wytrzeszcz spowodowany obrzękiem i naciekiem w tkance pozagałkowej lub okołogałkowej, zaburzenia ruchów gałki ocznej objawiające się jako podwójne widzenie, wysychanie lub owrzodzenie rogówki
• dermopatia-obrzęk przedgoleniowy śluzakowaty
• objawy nadczynności tarczycy
• bolesna uciskowa tarczycy
• wyczuwalne drżenie

Rozpoznanie: W pełnoobjawowej chorobie Graves-Basedowa z oftalmopatią i dermopatią rozpoznanie nie jest trudne. Charakterystyczne jest obniżenie poziomu TSH oraz podwyższenie stężenia hormonów tarczycy zwłaszcza T₃ . U około 20 % chorych choroba może przebiegać z prawidłowym poziomem hormonu T₄ . Duże znaczenie diagnostyczne jak i prognostyczne ma obecność przeciwciał TSI-stymulujących gruczoł tarczycowy.

Leczenie: Większośc chorych odzyskuje zdolność prawidłowego funcjonowania w ciągu 2-3 tyg. Choroba nie prowadzi do trwałego inwalidztwa z wyjątkiem przypadków z postępującą naciekową oftalmopatią. Głównym celem leczenia jest trwałe zwalczenie nadczynności tarczycy. Stosuje się:

• leki tyreostatyczne - Blokują syntezę hormonów tarczycy
• leczenie jodem radioaktywnym- Stosuje się przy obecności przeciwskazań do leczenia operacyjnego, przy braku wola, w przypadku wznowy po operacji. Leczenie dawkami terapeutycznymi jodu radioaktywnego nie ma działania rakotwórczego i nie powoduje uszczkodzenia genów.
• leczenie operacyjne - subtotalna stumektomia (usunięcie tarczycy z pozostawieniem fragmentu tkanki). U chorych z wolem dającym objawy miejscowe (ucisk wola na sąsiadujące narządy), w przypadku wznowy po wcześniejszym leczeniu tyreostatykami.

Uważa się, że uzyskanie trwałej remisji jest szczególnie trudne w przypadku:

• chorych przed 25 rokiem życia
• występowania choroby u rodziny w I stopniu pokrewieństwa
• występowania od początku choroby duże wole

Chorzy tacy od początku choroby powinni być leczeni jodem radioaktywnym lub operacyjnie.

Choroba ma charakter przewlekły, konieczna jest stała kontrola. Pacjent musi wiedzieć o niebezpieczeństwie wystąpienia przełomu tarczycowego po podaniu jodu zawartego w niektórych lekach i środkach cieniujących.