Ból kończyn

Definicja: Bóle kończyn mogą być spowodowane niprawidłową zmianą w tkankach z których zbudowana jest kończyna. Jednak tylko w części przypadków spowodowane są zmianą w jednej lub kilku tkankach. Zazwyczaj są one wynikiem toczącej się choroby ogólnej.

Etiologia: Przyczyną bólów kończyn mogą być:

• choroby stawów
  1. stany zapalne
  2. choroby zwyrodnieniowe
  3. choroby metaboliczne (dna moczowa, alkaptonuria)
  4. choroby reumatyczne (reumatoidalne zapalenie stawów, zeszywniające zapalenie stawów kręgosłupa)
• choroby pochodzenia mięśniowego
  1. urazy
  2. stany zapalne
  3. zmiany zwyrodnieniowe mięśni (dystrofie miśniowe)
  4. zaburzenia eloktrolitowe (obniżone stężęnie potasu)
• choroby układu kostnego
  1. urazy
  2. choroby nowotworowe kości
• choroby układu nerwowego
  1. uszkodzenie mecheniczne nerwów
  2. stany niedoboru witamin (B₁, B₂, B₆, cukrzyca)
  3. stany zapalne nerwów obwodowych (neuritis)
  4. ucisk na nerw
• choroby układu naczyniowego
  1. choroby naczyń tętniczych (zatory tętnic, zakrzepy, , maiażdzyca zarostowa tętnic, angiopatie cukrzycowea, choroba Buergera, choroba i zespół Raynoulda, tętniak
  2. choroby naczyń żylnych (zakrzepowe zapalenie żył powierzchniowych i głębokich, zespół pozakrzepowy, żylaki, ucisk na żyły z zewnątrz
  3. choroby naczyń chłonnych zapalne i niezapalne
• choroby gruczołów dokrewnych (tarczycy, przysadki mózgowej, przytarczyc)

Objawy: Obraz chorobowy jest bardzo różny i zależy o przyczyny, która go wywołuje:

• choroby stawów
  1. Ból w spoczynku nasilający się przy najmniejszym ruchu z towarzyszącym obrzmieniem i zaczerwienieniem oraz podwyższeniem temperatury w okolicy chorego stawu.
  2. Bóle przejściowe o łagodnym przebiegu umiejscowione głównie powierzchownie. Bóle pojawiają się na początku wykonywaniu ruchów i słabną z chwilą "rozruszania" stawów.
  3. Ból stały i niezależny o przyjętej pozycji.
  4. Bóle nasilają się w czasie wykonywania ruchów. Rano charakterystyczna sztywność stawów, która ustępuje w niedługim czasie.
• choroby pochodzenia mięśniowego
  1. Ból z zaczerwienieniem skóry i obrzękiem w okolicy urazu. Bardzo często porażenie czynnościowe odpowiedniej grupy mięśniowej.
  2. Ból i osłabienie mięśni głównie barku, ramion, ud i łydek często asymetrycznie. Czasami ból nie występuje lub jest słabo nasilony ze wzmożonoą wrażliwością mięśni dn ucisk.
  3. Osłabienie z postępującym zanikiem mięśni przeważnie bezbólowo.
  4. Bóle kurczowe z możliwym osłabieniem siły mięśniowej czy niedowładem kończyny, często parestezje (nieprawidłowe odczuwanie bodźców dotykowych)
• choroby układu kostnego
  1. Ból nasulający się przy wykonywaniu ruchów z towarzyszącym odczynem zapalnym ze strony skóry.
  2. Ból dotkliwy, pulsujący nasilający się nocą z podwyższoną wrażliwością na ucisk.
• choroby układu nerwowego
  1. Bóle utrzymujące się mimo, że miejsce uszkodzenia już sią zagoiło np bóle fantomowe po amputacji kończyny, uszkodzenie nerwów obwodowych (neuropatia obwodowa)
  2. Bóle z towarzyszącym osłabieniem kończyny, zanikami mięśniowymi, zaburzeniami czucia z całkowitym jago zniesieniem włącznie
  3. Ból piekący nasilający się przy ruchu lub napinaniu nerwu z towarzyszącym promieniowaniem na obwód zgodnie z obszarem unerwina.Zaburzenia czucia są zwykle niewielkiego stopnia.
  4. Bóle tępe z okresami zaostrzeń nasilające się przy kaszlu, kichaniu, napinaniu mięśniu brzucha promieniujące na obwód zgodnie z obszarem unerwienia. Często towarzyszą zaburzenia ruchowe pod postacią kurczy, zaniku mięśni.
• choroby układu naczyniowego
  1.  
  2.  
  3.  
• choroby gruczołów dokrewnych (tarczycy, przysadki mózgowej, przytarczyc)

Rozpoznanie: Rozpoznanie przyczyn bólów kończyn powoduje czasami wiele trudności i wymaga nieraz konsultacji przez radiologa, ortopedy, neurologa, reumatologa. Aby przybliżyć się do rozpoznanie choroby należy:

1. zebrać wywiad-rodzaj bólu, lokalizacja, czas trwania, zmienność w ciągu dnia, czynniki wywołujące.
2. wykonać badanie przedmiotowe-wygląd kończyny, jej ucieplenie, ruchomość, zdolność do odczuwania bodźców
3. badania labolatoryjne- poziom potasu, magnezu, OB, leukocyty, kwas moczowy.
4. ASO
5. EMG
6. badanie RTG kości
7. badanie kontrastowe naczyń tętniczych, żylnych, chłonnych
8. badanie przypływu w naczyniach metodą Doplera

Leczenie: